TÜP BEBEK HASTALARI İÇİN DİYET
Sağlıklı bir beslenme, yeterli ve dengeli bir beslenme ile mümkündür.
Gebelikte yeterli ve dengeli beslenmenin önemi
Yeterli ve Dengeli beslenme; bireyin protein, karbonhidrat, yağ, vitamin, mineral, su gibi besin öğelerinden günlük gereksinimi kadar almasıdır.
Gebelikte ve emziklilikte annenin yeterli ve dengeli beslenmesi, bebeğin sağlıklı doğması ve anne sütünün veriminin artmasına neden olmaktadır.
Gebe kadının besin gereksinimleri yaş, boy, gebelik başlangıç kilosu, fiziksel aktivite, gebenin besin depolarının yeterliliği ve varsa metabolik hastalıklarına göre hazırlanmalıdır.
Beslenme yetersizliği veya hataları bazı hastalıkların oluşmasında dolaylı bazılarında ise direk etkilidir. Örneğin D vitamini yetersizliğinde; raşitizm, demir eksikliğinde; anemi (kansızlık) vb. görülmektedir.
Gebelik öncesinde anne, sigara veya alkol alıyorsa bırakmalı; Kahve, çay, kola gibi kafein içeren içecekleri azaltmalı; Şişmansa zayıflamalı; folik asite başlamalıdır (400 mikrogram/gün).
Antropometrik Ölçümler
- Vücut Ağırlığı ve Boy Uzunluğu
- Vücut yağının saptanması
- Yağın vücut kitlesinin saptanması
Vücut Yağı Tablosu (Kadın)
| Yaş | Zayıf | Normal | Kilolu | Obez |
|---|---|---|---|---|
| <39 | %19’dan az | %20-25 | %26-31 | %32’den fazla |
| %32’den fazla | %20’den az | %21-26 | %27-32 | %33’den fazla |
| 55 üstü | %21’den az | %22-27 | %28-33 | %34’den fazla |
Beden Kitle İndeksi (BKİ):Ağırlığın, boyun karesine bölünmesi ile elde edilir. Beden Kitle İndeksi, Protein Enerji Malnütrisyonun’da ve işmanlığın değerlendirilmesinde kullanılır.
BKİ = Ağırlık (kg) / boy (m2)
Yetişkinlerde BKİ'ye göre vücut ağırlığının değerlendirilmesi
| BKİ (kg/m2) | Sınıflandırma |
|---|---|
| 20.0-24.9 | Normal |
| 25.0-29.9 | Hafif Şişman |
| 30.0-34.9 | 1. derece Şişman |
| 35.0-39.9 | 2. derece Şişman |
| ≥ 40 | 3.derece Şişman |
| Yaş (yıl) | BKİ (kg/m2)) | Vücut Ağırlığı Durumu |
|---|---|---|
| 19-24 | 19-24 | Normal |
| 25-34 | 20-25 | Normal |
| 35-44 | 21-26 | Normal |
| 45-54 | 22-27 | Normal |
| 55-64 | 23-28 | Normal |
| 65+ | 24-29 | Normal |
Bel Çevresi
Bu oran kadınlarda 0. 8, erkeklerde 1. 0 üzerinde çıkması, şişmanlığın ve buna bağlı kronik hastalıkların görülmesinde önemli bir göstergedir.
Vitaminler
Yediğimiz yiyeceklerde bulunan maddelere vitamin denir. vücudumuzun daha verimli çalışması ve vücudumuza gerekli bazı önemli maddelerin yapılabilmesi için gereklidir. Her vitaminin vücutta değişik görevleri vardır.
Vitaminler;
- Yağda eriyenler (A, D, K, E vitamini)
- Suda eriyenler (B1 = tiamin, B2 = Riboflavin, Niasin, B6, Folik Asit, B12 (Kobolamin), Pantotenik asit, Biotin, Kolin, C vitamini).
A VİTAMİNİ: Gözün özellikle karanlıkta görmesinde, epitel doku, kemik ve diş gelişimi, büyüme ve üremede, vücut direncinin güçlenmesinde etkilidir. Kaynakları: Havuç, kayısı, tatlı kabak, kavun, şeftali, ıspanak, brokoli, maydanoz, dereotu, roka, tere, balık, yumurta, karaciğer, süt, peynir.
C VİTAMİNİ: Antioksidan özelliği ile vücudu enfeksiyon ve bakteri toksinlerinden korur. Diş etlerinin sağlıklı olmasında etkilidir. Ciltte kırışma, yara, iyileşmesinde etkilidir. Kaynakları: Siyah üzüm, yeşil biber, mango, karnıbahar, lahana, brokoli, portakal, mandalina, greyfurt, bögürtlen, patates, taze fasulye, domates, prasa, muz, çilek, şalgam, yeşil yapraklı sebzeler.
FOLİK ASİT: Kan yapımı, yeni hücre oluşması, RNA ve DNA yapımı için gerekli bir vitamindir. Özellikle gebelik ve çocukluk döneminde vitamine olan ihtiyaç artar. Kaynakları: Koyu yeşil yapraklı sebzeler, ıspanak, fasulye, bezelye, fındık, baklagiller, kepekli ekmek, buğday, yumurta, balık, portakal, mısır, patates.
E VİTAMİNİ: E vitamininin alfa tokoferol tipi bir antioksidandır, yani vücutta çeşitli nedenlerden oluşan zararlı oksijen ürünleri yok eder. Eritrositleri korur. Kasları onarır. A vitaminin etkinliğini artırır. Kalp damarları, beyin ve sinir fonksiyonlarını düzenler. E vitamini en çok kalp, kas dokusunda testislerde ve adrenalde bulunur. Kaynakları: Yeşil yapraklı bitkiler, yağlı tohumlar, yağlar, kuru baklagil.
Mineraller;
KALSİYUM: Kemik ve diş oluşmasında, kalp atım hızının düzenlenmesi, kanın pıhtılaşmasına yardım eder. Kas gücü ve sinir iletimi içinde gereklidir. Kaynakları: Süt, peynir, süt tozu, sardalya, kuru incir, yoğurt, lahana, kepekli ekmek, yumurta, badem, brokoli, maydanoz.
İYOT: Tiroid hormonları yapımında kullanılan bir mineraldir. Yetersizliğinde GUATR denilen tiroid bezi büyümesi görülür. Çocukluk döneminde iyot yetersizliği varsa beyin iyi gelişemeyeceğinden zeka geriliği ortaya çıkabilir. Kaynakları: Tiroid hormonları yapımında kullanılan bir mineraldir. Yetersizliğinde GUATR denilen tiroid bezi büyümesi görülür. Çocukluk döneminde iyot yetersizliği varsa beyin iyi gelişemeyeceğinden zeka geriliği ortaya çıkabilir.
SELENYUM: Antioksidan (oksitlenmeyi önleyici) etkinliği gösterdiğinden kasların zayıflamasını, kan hücrelerinin çabuk yıkımını önler, E vitamini gibi etki eder, sperm yapımı ve hareketi için gereklidir. Kaynakları: Deniz ürünleri, böbrek, yürek, diğer etlerdir. Tahıl, bira mayası, brokoli, lahana, kereviz, soğan, sarımsak, turp, mantar ve yumurtadır.
DEMİR: Ülkemizde ve dünyada gebe kadınlar, kadınlar ve çocuklarda çok sık yetersizliği görülen bir mineraldir. Yetersizliğinde anemi (kansızlık) görülür. Demir vücudumuzdaki birçok protein ve enzimin yapısında bulunan önemli bir mineraldir. Demir, kanımızda kırmızı kan hücrelerinin içinde bulunan ve oksijen taşıyan hemoglabin isimli bir protoinin yapısında bulunur. Kan yapımı için yeteri kadar demir almamız gereklidir. Kaynakları: Kırmızı et, dalak, karaciğer, yumurta, üzüm pekmezi, kuru meyveler, yeşil sebzeler, kurubaklagil, fındık, fıstık.